نويسنده: انشای تصویر نویسی هشتم صفحه هشتادو چهار فرشته جعفری
ﺑﯿﺎﻥ：
ﺷﺎﺧﻪ ﺍﯼ ﺍﺯ ﺁﺭﺍﯾﻪ ﻫﺎﯼ ﺍﺩﺑﯽ ﺍﺳﺖ ﻭﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺍﯼ ﺁﻥﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻌﻨﯽ ﺭﺍ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ
ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺩﺍ ﮐﺮﺩ .
ﺑﯿﺎﻥ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺒﺎﺣﺚ :
الف_ﺗﺸﺒﯿﻪ
ب_ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ
پ_ﻣﺠﺎﺯ
ت_ﮐﻨﺎﯾﻪ
***************
الف_ ﺗﺸﺒﯿﻪ：
ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺮﺩﻥ ﭼﯿﺰﯼ ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺩﺍﺷﺘﻦﺻﻔﺖ ﯾﺎ ﺻﻔﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻫﺮ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﭼﻬﺎﺭ ﺭﮐﻦ ﯾﺎ ﭘﺎﯾﻪ ﺍﺳﺖ :
۱- ﻣﺸﺒﻪ : ﮐﻠﻤﻪ ﺍﯼ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﺍﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ.
۲ - ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ : ﮐﻠﻤﻪ ﺍﯼ ﮐﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ.
۳ - ﺍﺩﺍﺕ ﺗﺸﺒﯿﻪ : ﮐﻠﻤﺎﺕ ﯾﺎ ﻭﺍﮊﻩ ﻫﺎﯾﯽ
ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩﯼ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪﺍﺯ : ﻫﻤﭽﻮﻥ ، انشای تصویر نویسی هشتم صفحه هشتادو چهار ﭼﻮﻥ ،
ﻣﺜﻞ ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ، ﺑﻪ ﺳﺎﻥ ، ﺷﺒﯿﻪ ، ﻧﻈﯿﺮ ، ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ، ﺑﻪ ﮐﺮﺩﺍﺭ ﻭ … .
۴ - ﻭﺟﻪ ﺷﺒﻪ : ﺻﻔﺖ ﯾﺎ ﻭﯾﮋﮔﯽ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺑﯿن ﻣﺸﺒﻪ ﻭ ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ,ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ . انشای تصویر نویسی هشتم صفحه هشتادو چهار ( ﺩﻟﯿﻞ ﺷﺒﺎﻫﺖ )
ﻣﺜﺎﻝ :
ﻋﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﯿﺮ ﺷﺠﺎﻉ ﺍﺳﺖ .
ﻣﺸﺒﻪ ﺍﺩﺍﺕ ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ ﻭﺟﻪ ﺷﺒﻪ
• ﻧﮑﺘﻪ : « ﻣﺸﺒﻪ » ﻭ « ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ » ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﻧﺪ .
ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﺸﺒﯿﻬﺎﺕ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺍﻣﺎ «ﺍﺩﺍﺕ ﺗﺸﺒﯿﻪ » ﻭ« ﻭﺟﻪ ﺷﺒﻪ » ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺣﺬﻑ ﺷﻮﻧﺪ. انشای تصویر نویسی هشتم صفحه هشتادو چهار ﮐﻪ ﺩﺭﺍﯾﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺑﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺩﻭ ﺭﮐﻦ
« ﻣﺸﺒﻪ» ﻭ « ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ »ﺑﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ .
• ﻣﺜﺎﻝ : ﺩﻝ ﻫﻤﭽﻮ ﺳﻨﮕﺖ ، ﺍﯼ ﺩﻭﺳﺖ ﺑﻪ ﺁﺏ ﭼﺸﻢﺳﻌﺪﯼ
ﻋﺠـﺐ ﺍﺳـﺖ ﺍﮔـﺮ ﻧﮕـﺮﺩﺩ ﮐﻪ ﺑﮕﺮﺩﺩ ﺁﺳﯿﺎﺑﯽ
• ﺗﻮﺿﯿﺢ : ﺩﻝ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﻭﺟﻪ ﺷﺒﻪ «ﺳﺨﺘﯽ » ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﯿﺖ
ﻧﯿﺎﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ .
• ﻧﮑﺘﻪ : ﺩﺭ ﺗﺸﺒﯿـﻪ ﻭﻗﺘﯽ ﮐﻪ « ﻭﺟـﻪ ﺷﺒﻪ» ﻭ « ﺍﺩﺍﺕ ﺗﺸﺒﯿﻪ» ﺣـﺬﻑ ﺷﻮﺩ ، ﺑﻪ ﺁﻥ «ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺑﻠﯿﻎ » ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ . ( ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺑﻠﯿﻎ
ﺯﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ ﻭ ﺭﺳﺎﺗﺮﯾﻦ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺍﺳﺖ . )
• ﻣﺜﺎﻝ : ﺩﻟﺶ ﺳﻨﮓ ﺍﺳﺖ .
دلش ﻣﺸﺒﻪ سنگ ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ
• ﻧﮑﺘﻪ ۱ : ﺩﺭ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻭﺟﻪ ﺷﺒﻪ ﺩﺭ « ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ »ﻗﻮﯾﺘﺮ ﻭ ﺑﺎﺭﺯ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ « ﻣﺸﺒﻪ » ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺍﺷﺘﻦ
ﻭﺟﻪ ﺷﺒﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ .
• ﻧﮑﺘﻪ ۲ : ﻫﺮ ﭼﻪ ﺍﺭﮐﺎﻥ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺍﺩﺑﯽ ﺗﺮﺍﺳﺖ . ( ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻣﺸﺒﻪ ﻭ ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ ﺍﻟﺰﺍﻣﯽ ﺍﺳﺖ )
• ﺍﺿﺎﻓﻪ ﯼ ﺗﺸﺒﯿﻬﯽ ：
• ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺩﺭ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺑﻠﯿﻎ ، ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺗﺸﺒﯿﻪ ( ﻣﺸﺒﻪ ﯾﺎﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ ) ﺑﻪ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺿﺎﻓﻪ ( ﻣﻀﺎﻑ ﺍﻟﯿﻪ ) ﺷﻮﺩ . ﺑﻪ ﺁﻥ «ﺍﺿﺎﻓﻪﯼ ﺗﺸﺒﯿﻬﯽ » ﯾﺎ « ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺑﻠﯿﻎ ﺍﺿﺎﻓﯽ» ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ . ﺩﺭﻏﯿﺮ ﺍﯾﻦ ﺻﻮﺭﺕ ، ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺑﻠﯿﻎ ﺍﺿﺎﻓﯽ ﺍﺳﺖ .
• ﺗﻮﺟّﻪ : ﺍﯾﻦ ﻧﻮﻉ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﻫﺎﯼ ﺩﺭﺳﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ .
• ﻣﺜﺎﻝ : ﺻﺒﺢ ﺍﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺪ ﻣﻌﺘﮑﻒ ﭘﺮﺩﻩ ﯼ ﻏﯿﺐ
• ﮔـﻮ ﺑـﺮﻭﻥ ﺁﯼ ﮐﻪ ﮐـﺎﺭ ﺷﺐ ﺗـﺎﺭ ﺁﺧـﺮ ﺷﺪ
• ﺗﻮﺿﯿﺢ : ﺍﻣﯿﺪ ﺑﻪ ﺻﺒﺢ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻏﯿﺐ ﺑﻪ ﭘﺮﺩﻩ .
• ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺗﯽ ﻣﺜﻞ : ﺩﺭﺧﺖ ﺩﻭﺳﺘﯽ ، ﻫﻤﺎﯼ ﺭﺣﻤﺖ ، ﻟﺐ ﻟﻌﻞ ،ﮐﯿﻤﯿﺎﯼ ﻋﺸﻖ ، ﺧﺎﻧﻪ ﯼ ﺩﻧﯿﺎ ، ﻓﺮﻋﻮﻥ ﺗﺨﯿﻞ ، ﻧﺨﻞ ﻭﻻﯾﺖ ﻭ …
ﺍﺿﺎﻓﻪ ﯼ ﺗﺸﺒﯿﻬﯽ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ .
• ﺗﻮﺟّﻪ : ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﻋﺰﯾﺰ ! ﯾﺎﺩ ﮔﯿﺮﯼ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺑﺮﺍﯼﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﯼ ﺭﯾﺎﺿﯽ ﻭ ﺗﺠﺮﺑﯽ ( ﻏﯿﺮ ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ) ﭼﻨﺪﺍﻥ
ﺿﺮﻭﺭﺗﯽﻧﺪﺍﺭﺩ . ﺍﻣﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺍﯼ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻫﺎﻣﯽ ﮐﻨﻢ .
***************
• ﺗﺸﺒﯿﻪ ﻣﻔﺮﺩ：
• ﺗﺸﺒﯿﻬﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺍﺯ « ﻣﺸﺒﻪ » ﯾﺎ «ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ » ﺁﻥ ، ﯾﮏ ،ﭼﯿﺰ ﺍﺳﺖ ﻭ « ﻭﺟﻪ ﺷﺒﻪ » ﺁﻥ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﯾﮏ ﭼﯿﺰ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ
ﺷﻮﺩ . ( ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺁﻥ ﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﯾﮏ ﭼﯿﺰ ﺍﺳﺖ )
• ﻣﺜﺎﻝ : ﺩﺍﻧﺶ ﺍﻧﺪﺭ ﺩﻝ ﭼﺮﺍﻍ ﺭﻭﺷﻦ ﺍﺳﺖ .
• ﺗﻮﺿﯿﺢ : ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﻭﺟﻪ ﺷﺒﻪ (ﺭﻭﺷﻨﯽ ﺍﺯ ﯾﮏ ﮐﻠﻤﻪﭼﺮﺍﻍ ) ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .
• ﺗﺸﺒﯿﻪ ﻣﺮﮐﺐ：
• ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﯾﮏ ﺍﺯ « ﻣﺸﺒﻪ » ﯾﺎ
«ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ » ﺩﻭ ﯾﺎ ﭼﻨﺪﭼﯿﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻭﺟﻪ ﺷﺒﻪ ﻧﯿﺰ ﺍﺯ ﺩﻭ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﭼﯿﺰ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ.
• ﻣﺜﺎﻝ : ﺩﯾـﺪﻩ ﯼ ﺍﻫـﻞ ﻃﻤـﻊ ﺑﻪ ﻧﻌﻤـﺖ ﺩﻧﯿـﺎ ﭘـﺮﻧﺸـﻮﺩ
ﻫﻤﭽﻨـﺎﻧﮑﻪ ﭼـﺎﻩ ﺑﻪ ﺷﺒﻨـﻢ
• ﺗﻮﺿﯿﺢ : « ﻣﺸﺒﻪ » ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺍﺯ ﺩﻭ ﭼﯿﺰ ﺍﺳﺖ ( ﺩﯾﺪﻩ ﯼ ﺍﻫﻞﻃﻤﻊ ﻭ ﻧﻌﻤﺖ ﺩﻧﯿﺎ ) ﻭ « ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ » ﻧﯿﺰ ﺩﻭ ﭼﯿﺰ ﺍﺳﺖ
( ﭼﺎﻩﻭﺷﺒﻨﻢ ) ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ : ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ کـه ﭼﺎﻩ ﺑﺎ ﺷﺒﻨﻢ ﭘﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﺩ ،ﭼﺸﻢ ﺣﺮﯾﺼﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻧﻌﻤﺖ ﺩﻧﯿﺎ ﺳﯿﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﺩ .
• ﻧﮑﺘﻪ : ﺩﺭ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﻣﺮﮐﺐ ﺩﺭ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﯾﮏ ﺷﮑﻞ ﮐﻠﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞﮐﻠﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ.
*****************
ب_ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ：
• ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﺩﺭ ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻋﺎﺭﯾﺖﮔﺮﻓﺘﻦ ﻭ ﻋﺎﺭﯾﺖﺧﻮﺍﺳﺘﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﻣّﺎ ﺩﺭ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﻧﻮﻋﯽ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪﺩﺭﺁﻥ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺗﺸﺒﯿﻪ ( ﻣﺸﺒﻪ ﯾﺎ ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ ) ﺭﺍ ﺫﮐﺮ ﻭﻃﺮﻑ ﺩﯾﮕﺮ ﺭﺍ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ .
• ﻧﮑﺘﻪ : ﺍﺻﻞ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﺑﺮ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞﺍﯾﻨﮑﻪ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺭﮐﻦ ﺍﺯ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺫﮐﺮ ﻣﯽ ﺷـﻮﺩ ﻭﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻼﺵ ﺫﻫﻨﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯼ ﻭﺍ ﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ ، ﻟﺬﺍ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩﺍﺯ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺭﺳﺎﺗﺮ ، ﺯﯾﺒﺎﺗﺮ ﻭ ﺧﯿﺎﻝ ﺍﻧﮕﯿﺰ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ .
• ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ : ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﯾﮑﯽ ﺍﺯﻃﺮﻓﯿﻦ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺫﮐﺮ
ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ، ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ .
۱ - ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﯼ ﻣﺼﺮﺣﻪ
۲ - ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﯼ ﻣﮑﻨﯿﻪ
**************
• ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﯼ ﻣﺼﺮﺣﻪ ( ﺁﺷﮑﺎﺭ )：
ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﯼ ﻣﺼﺮﺣﻪ ( ﺁﺷﮑﺎﺭ ) : ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ « ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ »ﺫﮐﺮ ﻭ « ﻣﺸﺒﻪ » ﺣﺬﻑ ﮔﺮﺩﺩ . ( ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﺸﺒﻪﺑﻪ ﺟﺎﻧﺸﯿﻦﻣﺸﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ . )
• ﻣﺜﺎﻝ ۱ : ﺍﯼ ﺁﻓﺘﺎﺏ ﺧﻮﺑﺎﻥ ﻣﯽ ﺟﻮﺷﺪ ﺍﻧﺪﺭﻭﻧﻢ
• ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺘﻢ ﺑﮕﻨﺠﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﯾﻪ ﯼ ﻋﻨﺎﯾﺖ
• ﺗﻮﺿﯿﺢ : « ﺁﻓﺘﺎﺏ ﺧﻮﺑﺎﻥ » ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﺍﺳﺖ .
( ﺁﻓﺘﺎﺏ ﺧﻮﺑﺎﻥ « ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ » ﮐﻪ ﺫﮐﺮﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﻌﺸﻮﻕ « ﻣﺸﺒﻪ »ﺣﺬﻑ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . )
• ﻣﺜﺎﻝ ۲ : ﺻﺪﻑ ﻭﺍﺭ ﮔﻮﻫﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺭﺍز ﺩﻫﺎﻥ ﺟﺰ ﺑﻪﻟﺆﻟﺆ ﻧﮑﺮﺩﻧﺪ ﺑﺎﺯ
• ﺗﻮﺿﯿﺢ : « ﻟﺆﻟﺆ » ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﺍﺯ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﺳﺖ .
( ﻟﺆﻟﺆ «
[پنجمي ها سلام - • .• •.فارسي پنجم• انشای تصویر نویسی هشتم صفحه هشتادو چهار]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 26 Jul 2018 15:04:00 +0000